Πορτογάλοι: οι πρωτοπόροι των Ανακαλύψεων
Οι πρώτοι Ευρωπαίοι που αποπειράθηκαν να διερευνήσουν τους θαλάσσιους δρόμους προς την Ανατολή ήταν οι Πορτογάλοι. Θεμελιωτής αυτής της προσπάθειας υπήρξε, αναμφισβήτητα, ο πρίγκιπας Ερρίκος ο Θαλασσοπόρος. Παρ’ ότι ο ίδιος δεν συμμετείχε σε ναυτικά ταξίδια, στάθηκε ο εμπνευστής, ο οργανωτής και ο οικονομικός υποστηρικτής των πρώτων εξερευνητικών προσπαθειών των Πορτογάλων, από τα νεανικά του χρόνια έως τον θάνατό του (1419-1460).
Οι πρώτοι Ευρωπαίοι που αποπειράθηκαν να διερευνήσουν τους θαλάσσιους δρόμους προς την Ανατολή ήταν οι Πορτογάλοι. Θεμελιωτής αυτής της προσπάθειας υπήρξε, αναμφισβήτητα, ο πρίγκιπας Ερρίκος ο Θαλασσοπόρος. Παρ’ ότι ο ίδιος δεν συμμετείχε σε ναυτικά ταξίδια, στάθηκε ο εμπνευστής, ο οργανωτής και ο οικονομικός υποστηρικτής των πρώτων εξερευνητικών προσπαθειών των Πορτογάλων, από τα νεανικά του χρόνια έως τον θάνατό του (1419-1460).
Στο Πολύπτυχο του Αγ. Βικεντίου (Εθνικό Μουσείο Τέχνης, Λισσαβόνα) μεταξύ άλλων παριστάνεται μια αντρική μορφή που από κάποιους ερευνητές ταυτίζεται με τον Ερρίκο τον Θαλασσοπόρο
Οι φόβοι των Πορτογάλων ναυτικών για τον περίπλου της Αφρικής |
Ερρίκος ο Θαλασσοπόρος
Πορτογάλος πρίγκιπας, γιος του βασιλιά Ιωάννη Α΄. Υπήρξε ο οργανωτής και ο κύριος οικονομικός υποστηρικτής των μεγάλων εξερευνήσεων που επιχείρησαν οι Πορτογάλοι, από το 1419 έως τον θάνατό του, το 1460. Ο Ερρίκος πήρε μέρος για πρώτη φορά σε θαλάσσιες πολεμικές επιχειρήσεις, σε ηλικία 21 ετών, συμμετέχοντας, από επιτελική θέση, σε μια μεγάλη εκστρατεία που οργάνωσαν οι Πορτογάλοι εναντίον των Μαυριτανών. Ο πατέρας του Ιωάννης Α΄ αποφάσισε να επιτεθεί στη Θέουτα, ένα πλούσιο μαυριτανικό λιμάνι στο Μαρόκο, που φρουρούσε την αφρικανική ακτή των στενών του Γιβραλτάρ. Ανέθεσε, λοιπόν, στο γιο του Ερρίκο το καθήκον να οργανώσει τη ναυπήγηση, τον εξοπλισμό και την επάνδρωση ενός πολεμικού στόλου 200 πλοίων. Με αυτόν τον τρόπο ο Ερρίκος απόκτησε προσωπική εμπειρία στην οργάνωση μεγάλης κλίμακας ναυτικών επιχειρήσεων. Όταν τελικά ο πορτογαλικός στόλος απέπλευσε, το 1415, η Θέουτα έπεσε στα χέρια των Πορτογάλων σε μια μέρα. Οι ικανότητες που έδειξε ο Ερρίκος έκαναν τον πατέρα του να του αναθέσει, μετά την επιστροφή από την εκστρατεία στη Θέουτα, τη διοίκηση της Αλγκάβρε, της νοτιότερης επαρχίας της Πορτογαλίας. Εκεί, στην πόλη Σάγκρες, ο Ερρίκος ίδρυσε και διηύθυνε μια ναυτική σχολή στην οποία συγκέντρωσε γεωγράφους, χαρτογράφους, αστρονόμους και μαθηματικούς. Στη σχολή του Σάγκρες εκπαιδεύονταν κυβερνήτες και πληρώματα που θα έπαιρναν μέρος σε ναυτικές εξερευνήσεις. Κύριοι σκοποί του Ερρίκου ήταν η χαρτογράφηση της δυτικής Αφρικής, νότια της Σαχάρας, καθώς και η ανεύρεση ενός νέου δρόμου για τις Ινδίες και την Κίνα. Τα επόμενα χρόνια της ζωής του ασχολήθηκε τόσο με ναυτικές εξερευνήσεις όσο και στην Πορτογαλία με την οργάνωση του Πανεπιστημίου της Λισσαβώνας. Την περίοδο (1452 – 1456) συνεργάστηκε με τους πάπες, που με δύο παπικές βούλες έδωσαν τα αποκλειστικά δικαιώματα του εμπορίου στη δυτική Αφρική στους Πορτογάλους βασιλιάδες και απαγόρευσαν σε οποιονδήποτε χριστιανό να την επισκεφθεί χωρίς την άδειά τους. Το 1460 που πέθανε ο Ερρίκος, οι Πορτογάλοι είχαν φτάσει περίπου 170 μίλια νοτιότερα από τις Κανάριες Νήσους. Μετά τον θάνατό του, του δόθηκε η επωνυμία ‘Θαλασσοπόρος’, παρ’ ότι ο ίδιος δεν έλαβε μέρος σε μεγάλα εξερευνητικά ταξίδια, γιατί ασχολήθηκε, πιο συστηματικά από οποιονδήποτε άλλο στην εποχή του, με την οργάνωση και την οικονομική ενίσχυση των εξερευνήσεων. |
Μετά τον Ερρίκο, τη χρηματοδότηση των εξερευνήσεων ανέλαβαν διαδοχικά οι βασιλείς της Πορτογαλίας Αφόνσο Ε΄ και Ιωάννης Β΄. Ο τελευταίος αναδείχθηκε σε μεγάλο προστάτη των ταξιδιών. Χάρη στην υποστήριξή του, πορτογαλικές αποστολές έφτασαν, κατά τη δεκαετία του 1480, έως την Αγκόλα και τη Ναμίμπια. Προκειμένου να καταστήσει αναμφισβήτητη την πορτογαλική κυριαρχία στα νέα εδάφη που ανακαλύπτονταν, ο Ιωάννης Β΄ διέταξε τους πλοιάρχους του να υψώνουν στις περιοχές που έφταναν στήλες από γρανίτη ύψους δύο μέτρων, γνωστές ως ‘padroes’ (προστάτες).
Η κάμψη της ακτής του κόλπου της Μπιάφρα προς το νότο απογοήτευσε όσους αναζητούσαν δρόμο προς τις Ινδίες και επανέφερε στο προσκήνιο παλιές θεωρίες σύμφωνα με τις οποίες η Αφρική ήταν ενωμένη με κάποια τεράστια ήπειρο, στα νότια. Ο μόνος τρόπος για να λυθεί οριστικά το ζήτημα ήταν να σταλεί μια αποστολή σε αναζήτηση του νότιου άκρου της Αφρικής, αν βέβαια υπήρχε νότιο άκρο. Ασφαλώς, μια τέτοια επιχείρηση θα ήταν πιο δύσκολη από κάθε προηγούμενη.
Το δύσκολο αυτό έργο ανατέθηκε στον Βαρθολομαίο Ντίαζ, έναν έμπειρο ναυτικό, που κατόρθωσε, πράγματι, μετά από πολλές περιπέτειες να φτάσει μέχρι το νότιο άκρο της Αφρικής (1487-1488).
Το τελευταίο μεγάλο εξερευνητικό ταξίδι, από πλευράς Πορτογάλων, για τον 15ο αι., ξεκίνησε το 1497, πέντε χρόνια μετά το πρώτο ταξίδι του Κολόμβου στην Αμερική. Επικεφαλής ήταν ο Βάσκο ντα Γκάμα και σκοπός του ταξιδιού η άφιξη στις Ινδίες και η έμπρακτη αμφισβήτηση του εμπορικού μονοπωλίου των Αράβων στην περιοχή. Πράγματι, ο ντε Γκάμα πέτυχε, σε μεγάλο βαθμό, τον σκοπό του.
Λίγο μετά από το ταξίδι του Βάσκο ντα Γκάμα, ένας άλλος Πορτογάλος θαλασσοπόρος, ο Πέντρο Αλβάρες Καμπράλ, ταξιδεύοντας με προορισμό την Ινδία, παρασύρθηκε από τους ανέμους και τα θαλάσσια ρεύματα και έφτασε στη σημερινή Βραζιλία (1500), την οποία κατέλαβε για λογαριασμό της Πορτογαλίας.
Λογισμικό -Ιστορία Α-Γ/g04-web/section1/ploia/lemmata/2-4-0.htm
Η κάμψη της ακτής του κόλπου της Μπιάφρα προς το νότο απογοήτευσε όσους αναζητούσαν δρόμο προς τις Ινδίες και επανέφερε στο προσκήνιο παλιές θεωρίες σύμφωνα με τις οποίες η Αφρική ήταν ενωμένη με κάποια τεράστια ήπειρο, στα νότια. Ο μόνος τρόπος για να λυθεί οριστικά το ζήτημα ήταν να σταλεί μια αποστολή σε αναζήτηση του νότιου άκρου της Αφρικής, αν βέβαια υπήρχε νότιο άκρο. Ασφαλώς, μια τέτοια επιχείρηση θα ήταν πιο δύσκολη από κάθε προηγούμενη.
Το δύσκολο αυτό έργο ανατέθηκε στον Βαρθολομαίο Ντίαζ, έναν έμπειρο ναυτικό, που κατόρθωσε, πράγματι, μετά από πολλές περιπέτειες να φτάσει μέχρι το νότιο άκρο της Αφρικής (1487-1488).
Το τελευταίο μεγάλο εξερευνητικό ταξίδι, από πλευράς Πορτογάλων, για τον 15ο αι., ξεκίνησε το 1497, πέντε χρόνια μετά το πρώτο ταξίδι του Κολόμβου στην Αμερική. Επικεφαλής ήταν ο Βάσκο ντα Γκάμα και σκοπός του ταξιδιού η άφιξη στις Ινδίες και η έμπρακτη αμφισβήτηση του εμπορικού μονοπωλίου των Αράβων στην περιοχή. Πράγματι, ο ντε Γκάμα πέτυχε, σε μεγάλο βαθμό, τον σκοπό του.
Λίγο μετά από το ταξίδι του Βάσκο ντα Γκάμα, ένας άλλος Πορτογάλος θαλασσοπόρος, ο Πέντρο Αλβάρες Καμπράλ, ταξιδεύοντας με προορισμό την Ινδία, παρασύρθηκε από τους ανέμους και τα θαλάσσια ρεύματα και έφτασε στη σημερινή Βραζιλία (1500), την οποία κατέλαβε για λογαριασμό της Πορτογαλίας.
Λογισμικό -Ιστορία Α-Γ/g04-web/section1/ploia/lemmata/2-4-0.htm
Βαρθολομαίος Ντίαζ : Ταξίδι στο νοτιότερο άκρο της Αφρικής
|
Ο Πορτογάλος ευγενής Βαρθολομαίος Ντίαζ ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος εξερευνητής που κατόρθωσε να παρακάμψει το νότιο άκρο της Αφρικής.
Ξεκίνησε από τη Λισσαβόνα, το 1487, με δύο καραβέλες και ένα ανεφοδιαστικό πλοίο, έχοντας σαφείς εντολές: έπρεπε να πλεύσει όσο το δυνατόν πιο μακριά από τις γνωστές περιοχές, με σκοπό να βρει το νοτιότερο άκρο της αφρικανικής ηπείρου. Πράγματι, ο στολίσκος του Ντιάζ, μετά από ταξίδι τριών μηνών, πέρασε το νοτιότερο σημείο στο οποίο είχαν φτάσει μέχρι τότε Πορτογάλοι εξερευνητές και μπήκε σε αχαρτογράφητα νερά. Συναντώντας άγριες καταιγίδες και προκειμένου να τις αποφύγει, ο Ντιάζ αποφάσισε να πλεύσει ακόμη πιο νότια παρακάμπτοντας, χωρίς να το ξέρει, το νοτιότερο άκρο της Αφρικής. Αφού ξέφυγε από την κακοκαιρία, κινήθηκε προς τα βόρεια όπου συνάντησε, και πάλι, τις ακτές της Αφρικής. Ονόμασε την ανακάλυψή του Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Φτάνοντας στην Πορτογαλία, στο τέλος του 1488, ύστερα από 16 μήνες ταξιδιού, έγινε δεκτός ως ήρωας. Ο δρόμος προς τις Ινδίες ήταν πια ανοιχτός. |
Βάσκο ντα Γκάμα - ο περίπλους της Αφρικής...
|
Το ταξίδι του Βάσκο ντα Γκάμα
|
Χειρόγραφη σελίδα από το ημερολόγιο του πρώτου ταξιδιού του Βάσκο ντα Γκάμα το 1497
>> Διαβάστε :
|
Ο Βάσκο ντα Γκάμα (Vasco da Gama) ήταν μεγάλος Πορτογάλος θαλασσοπόρος, ο οποίος πρώτος συνέδεσε θαλάσσια την Ευρώπη με την Ινδία πραγματοποιώντας τον περίπλου της Αφρικής. Γεννήθηκε στο Σίνες της Πορτογαλίας το 1469 και ήταν απόγονος παλιάς οικογένειας ευγενών. Καθώς από νωρίς διακρίθηκε για τις ναυτικές του ικανότητες, το 1487 ο βασιλιάς της Πορτογαλίας Ιωάννης Β΄ του ανέθεσε εξερευνητική αποστολή που σαν σκοπό της είχε την ανακάλυψη θαλάσσιου δρόμου για την Ινδία κάνοντας τον περίπλου της Αφρικής. Για μια δεκαετία περίπου οι προσπάθειες του ήταν χωρίς επιτυχία. Το 1488 ο Βαρθολομαίος Ντιάζ τον πρόλαβε και έφτασε πρώτος στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Το 1497, στις 8 Ιουλίου, ο Βάσκο ντα Γκάμα απέπλευσε από την Λισσαβώνα με 4 πλοία και 169 άνδρες για πλήρωμα. Με ενδιάμεσους σταθμούς τα νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου και την Αγία Ελένη έφτασε στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στις 8 Νοεμβρίου. Από εκεί και πέρα οι δυσκολίες της αποστολής άρχισαν να μεγαλώνουν, με σημαντικότερη την ασθένεια των ανδρών του από σκορβούτο λόγω έλλειψης νωπής τροφής και λαχανικών. Τον Μάρτιο του 1498 έφτασε στην Μοζαμβίκη και στις 12 Απριλίου έφτασε στο Μαλίντι της σημερινής Κένυας. Από εκεί με την βοήθεια πλοηγού που του παραχώρησε ο τοπικός φύλαρχος ξεκίνησε για το Καλικούτ της Ινδίας όπου έφτασε τον Μάιο του 1498. Το 1499 επέστρεψε στην Πορτογαλία έχοντας συνάψει σημαντικές εμπορικές συνθήκες με τους Ινδούς ηγεμόνες και τιμήθηκε από τον Βασιλιά της Πορτογαλίας Εμμανουήλ Α΄ με τον τίτλο του Ναυάρχου των Ινδιών. Από τους 170 άντρες που είχαν ξεκινήσει, μόνο 45 επέζησαν. Ο Πορτογάλος βασιλιάς υποδέχθηκε θριαμβευτικά τους επιζήσαντες, έκοψε ένα αναμνηστικό χρυσό νόμισμα και έχτισε μια μεγάλη εκκλησία και ένα μοναστήρι. Μολονότι οι απώλειες του ταξιδιού σε ανθρώπινα θύματα ήταν μεγάλες και τα λίγα εμπορεύματα που μεταφέρθηκαν από την Ινδία δεν ήταν δυνατόν να καλύψουν με κανένα τρόπο τα έξοδα της επιχείρησης, η αποστολή είχε εκπληρώσει το σκοπό της. Οι Πορτογάλοι είχαν φτάσει στις Ινδίες κάνοντας τον περίπλου της Αφρικής, γεγονός που δικαίωνε, αναμφισβήτητα, όλους τους μόχθους και τις δαπάνες ενός αιώνα. Ο Βάσκο ντα Γκάμα πραγματοποίησε δύο ακόμη αποστολές στις Ινδίες, το 1502 και το 1524. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας αποστολής, κι ενώ βρισκόταν στην πόλη Κοτσίν της Ινδίας, ο μεγάλος θαλασσοπόρος πέθανε. |
Χριστόφορος Κολόμβος - η ανακάλυψη της Αμερικής ...
Ο Χριστόφορος Κολόμβος, μεταθανάτιο πορτραίτο από τον Ροντόλφο Γκιρλαντάιο
Χάρτης του τότε γνωστού κόσμου, κατασκευασμένος στο χαρτογραφικό εργαστήριο του Βαρθολομαίου και του Χριστόφορου Κολόμβου στη Λισαβόνα, γύρω στο 1490, Bibliothèque Nationale de France (CPL GE AA 562 RES)
Οι συνθήκες για την ανακάλυψη της Αμερικής δημιουργήθηκαν όταν, πενήντα, περίπου, χρόνια μετά τις πρώτες απόπειρες των Πορτογάλων να φτάσουν στην Ανατολή, διατυπώθηκε μια εντελώς ριζοσπαστική ιδέα σχετικά με τον τρόπο που θα μπορούσε να γίνει αυτό το ταξίδι. Ο Χριστόφορος Κολόμβος, ένας ναυτικός γεννημένος στη Γένοβα της Ιταλίας, παρουσίασε ένα πρωτότυπο σχέδιο υποστηρίζοντας ότι θα μπορούσε να φτάσει κανείς στην Ανατολή, όχι πλέοντας ανατολικά, όπως έκαναν μέχρι τότε οι Πορτογάλοι, αλλά ταξιδεύοντας δυτικά.
Ο Κολόμβος υπολόγιζε διαφορετικά από τους μελετητές της εποχής του την απόσταση της Ευρώπης από την Ασία πλέοντας από τα δυτικά. Αυτό οφειλόταν σε 3 παράγοντες : υπολόγιζε πως η Γη ήταν μικρότερη από ότι πιστευόταν,ότι η Ευρασία ήταν μεγαλύτερη από ότι πιστευόταν και από το ότι πίστευε πως η Ιαπωνία και άλλα ακατοίκητα νησιά απλώνονταν πολύ ανατολικότερα από τις ακτές της Κίνας. Ο Κολόμβος έκανε λάθος και στους 3 παραπάνω τομείς και ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τις αποδεκτές θεωρίες της εποχής του. Βασίστηκε στην εκτίμηση του Άραβα αστρολόγου Al Fraghani ότι το γεωγραφικό μήκος του παράλληλου του Ισημερινού ήταν περίπου 56 ⅔ μίλια χωρίς όμως να έχει λάβει υπ' όψιν του ότι αυτή η εκτίμηση εκφραζόταν σε Αραβικά μίλια (1,830 μ.) και όχι στα μικρότερου μεγέθους Ρωμαϊκά μίλια με τα οποία ήταν εξοικειωμένος. Συνεπώς υπολόγιζε λανθασμένα πως η περιφέρεια της Γης ήταν περίπου 30,200 χμ, ενώ η πραγματική περιφέρεια της Γης ήταν 40,000 χμ (25,000 μίλια).
Ο Κολόμβος ήξερε ότι για να πραγματοποιήσει το διατλαντικό ταξίδι και να εξασφαλίσει προσωπικά δικαιώματα στις εξερευνήσεις του, όφειλε εκτός από εξεύρεση πόρων να πετύχει και την υποστήριξη κάποιας μοναρχίας που θα περιέβαλε με κύρος την αποστολή του και θα αποτελούσε τον επίσημο εντολοδόχο της, κρατώντας ,θεωρητικά, μακριά, την ανταγωνιστική διείσδυση άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Χρειαζόταν επίσης το κύρος ενός μονάρχη για να παρουσιαστεί σαν επίσημος απεσταλμένος του ενώπιον των ισχυρών ηγεμόνων της Ασίας που υπολόγιζε να συναντήσει. Πρώτα παρουσιάστηκε στην Αυλή της πρωτοπόρας τότε στις εξερευνήσεις Πορτογαλίας αλλά τελικά απορρίφθηκε.
Δεν εγκατέλειψε, ωστόσο, την προσπάθεια. Το 1492, ο Κολόμβος κατόρθωσε να πείσει τους βασιλείς της Ισπανίας, Φερδινάνδο και Ισαβέλλα, να του διαθέσουν τρία πλοία.
Ο Κολόμβος υπολόγιζε διαφορετικά από τους μελετητές της εποχής του την απόσταση της Ευρώπης από την Ασία πλέοντας από τα δυτικά. Αυτό οφειλόταν σε 3 παράγοντες : υπολόγιζε πως η Γη ήταν μικρότερη από ότι πιστευόταν,ότι η Ευρασία ήταν μεγαλύτερη από ότι πιστευόταν και από το ότι πίστευε πως η Ιαπωνία και άλλα ακατοίκητα νησιά απλώνονταν πολύ ανατολικότερα από τις ακτές της Κίνας. Ο Κολόμβος έκανε λάθος και στους 3 παραπάνω τομείς και ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τις αποδεκτές θεωρίες της εποχής του. Βασίστηκε στην εκτίμηση του Άραβα αστρολόγου Al Fraghani ότι το γεωγραφικό μήκος του παράλληλου του Ισημερινού ήταν περίπου 56 ⅔ μίλια χωρίς όμως να έχει λάβει υπ' όψιν του ότι αυτή η εκτίμηση εκφραζόταν σε Αραβικά μίλια (1,830 μ.) και όχι στα μικρότερου μεγέθους Ρωμαϊκά μίλια με τα οποία ήταν εξοικειωμένος. Συνεπώς υπολόγιζε λανθασμένα πως η περιφέρεια της Γης ήταν περίπου 30,200 χμ, ενώ η πραγματική περιφέρεια της Γης ήταν 40,000 χμ (25,000 μίλια).
Ο Κολόμβος ήξερε ότι για να πραγματοποιήσει το διατλαντικό ταξίδι και να εξασφαλίσει προσωπικά δικαιώματα στις εξερευνήσεις του, όφειλε εκτός από εξεύρεση πόρων να πετύχει και την υποστήριξη κάποιας μοναρχίας που θα περιέβαλε με κύρος την αποστολή του και θα αποτελούσε τον επίσημο εντολοδόχο της, κρατώντας ,θεωρητικά, μακριά, την ανταγωνιστική διείσδυση άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Χρειαζόταν επίσης το κύρος ενός μονάρχη για να παρουσιαστεί σαν επίσημος απεσταλμένος του ενώπιον των ισχυρών ηγεμόνων της Ασίας που υπολόγιζε να συναντήσει. Πρώτα παρουσιάστηκε στην Αυλή της πρωτοπόρας τότε στις εξερευνήσεις Πορτογαλίας αλλά τελικά απορρίφθηκε.
Δεν εγκατέλειψε, ωστόσο, την προσπάθεια. Το 1492, ο Κολόμβος κατόρθωσε να πείσει τους βασιλείς της Ισπανίας, Φερδινάνδο και Ισαβέλλα, να του διαθέσουν τρία πλοία.
Το πρώτο ταξίδι του Κολόμβου
Το πρώτο ταξίδι του Κολόμβου ξεκίνησε στις 3 Αυγούστου 1492, από το ισπανικό λιμάνι του Πάλος, στη νότια Ανδαλουσία. Ο στολίσκος περιελάμβανε τρία πλοία, τη ναυαρχίδα ‘Santa Maria’ (Σάντα Μαρία) με κυβερνήτη τον ίδιο τον Κολόμβο και τις καραβέλες ‘Pinta’ (Πίντα) και ‘Nina’ (Νίνια) με κυβερνήτες, αντίστοιχα, του αδελφούς Μαρτίν Αλόνθο Πινθόν και Βιθέντε Γιάνιες Πινθόν. Το πλήρωμα και των τριών σκαφών, συνολικά, δεν ξεπερνούσε τους 90 άνδρες. Αρχικά τα σκάφη κατευθύνθηκαν προς τα Κανάρια νησιά, όπου και παρέμειναν για 25 περίπου ημέρες (12 Αυγούστου - 6 Σεπτεμβρίου 1492). Από εκεί κινήθηκαν προς τα δυτικά και κατόπιν προς τα νοτιοδυτικά, πλέοντας σε θάλασσες αχαρτογράφητες, δίχως επαφή με στεριά. Αναφέρεται ότι ύστερα από πολλές ημέρες συνεχούς πλου τα πληρώματα άρχισαν να αποθαρρύνονται και παρουσιάστηκαν, μάλιστα, κρούσματα απειθαρχίας.
Στις 12 Οκτωβρίου 1492 ο στολίσκος έφτασε σε ένα νησί στις σημερινές Μπαχάμες, βορειοανατολικά της Καραϊβικής. Συναντώντας τους ντόπιους ιθαγενείς, δεν ξαφνιάστηκε αλλά πίστεψε ότι βρισκόταν στην περιφέρεια της κυρίως Ασίας. Θεωρωντας μάλλον ότι είχε άθελα του προσπεράσει την Ιαπωνία, πίστεψε ότι τώρα ήταν πιο κοντά στις Ινδίες, καθώς οι άνθρωποι που αντίκρισε ήταν σκουρόχρωμοι. Όποτε αναφερόταν σε αυτούς τους ονόμαζε, εκφραζόμενος πολύ ελεύθερα, Ινδιάνους. Η ονομασία επικράτησε αργότερα για όλους τους γηγενείς της Αμερικής. Το νησί στο οποίο βρισκόταν ονομαζόταν από τους ντόπιους ‘Γκουαναχάνι’ . Ο Κολόμβος ονόμασε το νησί ‘Σαν Σαλβαδόρ’ (Άγιος Σωτήρας).
Αφού έμεινε λίγες ημέρες εκεί και ήλθε σε επαφή με τους ντόπιους, ο Κολόμβος κατηύθυνε τα πλοία του νότια και στις 28 Οκτωβρίου έφτασε στην Κούβα. Ακολούθησε εξερεύνηση της περιοχής, με κύριο ζητούμενο την εύρεση χρυσού, και γνωριμία με τους κατοίκους, που έδειξαν απέναντι στους επισκέπτες εξαιρετικά φιλικές διαθέσεις.
Κατόπιν, ο Κολόμβος έπλευσε προς την Αϊτή, αποβιβάστηκε στο νησί στις 6 Δεκεμβρίου 1492 και του έδωσε το όνομα ‘Ισπανιόλα’. Ακολούθησαν εξερευνητικές διεισδύσεις στην ενδοχώρα με σκοπό την ανεύρεση των περίφημων ‘χρυσοφόρων πηγών’. Τα Χριστούγεννα του 1492, ύστερα από μεγάλη τρικυμία, η ναυαρχίδα ‘Σάντα Μαρία’ προσάραξε και ήταν αδύνατον, πλέον, να ταξιδέψει. Τότε, ο Κολόμβος έδωσε εντολή να διαλυθεί το πλοίο και από τα υλικά του να κατασκευαστεί ένα οχυρό που το ονόμασε ‘Βίγια λα Ναβιδάδ’ (Πόλη των Χριστουγέννων). Εκεί εγκαταστάθηκαν 39 εθελοντές.
Στις 4 Ιανουαρίου 1493 ο Κολόμβος. Τελικά έφτασε στις 15 Μαρτίου 1493 στο λιμάνι του Πάλος, απ’ όπου είχε ξεκινήσει.
Το πρώτο ταξίδι του Κολόμβου ξεκίνησε στις 3 Αυγούστου 1492, από το ισπανικό λιμάνι του Πάλος, στη νότια Ανδαλουσία. Ο στολίσκος περιελάμβανε τρία πλοία, τη ναυαρχίδα ‘Santa Maria’ (Σάντα Μαρία) με κυβερνήτη τον ίδιο τον Κολόμβο και τις καραβέλες ‘Pinta’ (Πίντα) και ‘Nina’ (Νίνια) με κυβερνήτες, αντίστοιχα, του αδελφούς Μαρτίν Αλόνθο Πινθόν και Βιθέντε Γιάνιες Πινθόν. Το πλήρωμα και των τριών σκαφών, συνολικά, δεν ξεπερνούσε τους 90 άνδρες. Αρχικά τα σκάφη κατευθύνθηκαν προς τα Κανάρια νησιά, όπου και παρέμειναν για 25 περίπου ημέρες (12 Αυγούστου - 6 Σεπτεμβρίου 1492). Από εκεί κινήθηκαν προς τα δυτικά και κατόπιν προς τα νοτιοδυτικά, πλέοντας σε θάλασσες αχαρτογράφητες, δίχως επαφή με στεριά. Αναφέρεται ότι ύστερα από πολλές ημέρες συνεχούς πλου τα πληρώματα άρχισαν να αποθαρρύνονται και παρουσιάστηκαν, μάλιστα, κρούσματα απειθαρχίας.
Στις 12 Οκτωβρίου 1492 ο στολίσκος έφτασε σε ένα νησί στις σημερινές Μπαχάμες, βορειοανατολικά της Καραϊβικής. Συναντώντας τους ντόπιους ιθαγενείς, δεν ξαφνιάστηκε αλλά πίστεψε ότι βρισκόταν στην περιφέρεια της κυρίως Ασίας. Θεωρωντας μάλλον ότι είχε άθελα του προσπεράσει την Ιαπωνία, πίστεψε ότι τώρα ήταν πιο κοντά στις Ινδίες, καθώς οι άνθρωποι που αντίκρισε ήταν σκουρόχρωμοι. Όποτε αναφερόταν σε αυτούς τους ονόμαζε, εκφραζόμενος πολύ ελεύθερα, Ινδιάνους. Η ονομασία επικράτησε αργότερα για όλους τους γηγενείς της Αμερικής. Το νησί στο οποίο βρισκόταν ονομαζόταν από τους ντόπιους ‘Γκουαναχάνι’ . Ο Κολόμβος ονόμασε το νησί ‘Σαν Σαλβαδόρ’ (Άγιος Σωτήρας).
Αφού έμεινε λίγες ημέρες εκεί και ήλθε σε επαφή με τους ντόπιους, ο Κολόμβος κατηύθυνε τα πλοία του νότια και στις 28 Οκτωβρίου έφτασε στην Κούβα. Ακολούθησε εξερεύνηση της περιοχής, με κύριο ζητούμενο την εύρεση χρυσού, και γνωριμία με τους κατοίκους, που έδειξαν απέναντι στους επισκέπτες εξαιρετικά φιλικές διαθέσεις.
Κατόπιν, ο Κολόμβος έπλευσε προς την Αϊτή, αποβιβάστηκε στο νησί στις 6 Δεκεμβρίου 1492 και του έδωσε το όνομα ‘Ισπανιόλα’. Ακολούθησαν εξερευνητικές διεισδύσεις στην ενδοχώρα με σκοπό την ανεύρεση των περίφημων ‘χρυσοφόρων πηγών’. Τα Χριστούγεννα του 1492, ύστερα από μεγάλη τρικυμία, η ναυαρχίδα ‘Σάντα Μαρία’ προσάραξε και ήταν αδύνατον, πλέον, να ταξιδέψει. Τότε, ο Κολόμβος έδωσε εντολή να διαλυθεί το πλοίο και από τα υλικά του να κατασκευαστεί ένα οχυρό που το ονόμασε ‘Βίγια λα Ναβιδάδ’ (Πόλη των Χριστουγέννων). Εκεί εγκαταστάθηκαν 39 εθελοντές.
Στις 4 Ιανουαρίου 1493 ο Κολόμβος. Τελικά έφτασε στις 15 Μαρτίου 1493 στο λιμάνι του Πάλος, απ’ όπου είχε ξεκινήσει.
Τα τέσσερα ταξίδια του Κολόμβου
Η πρώτη άφιξη του Κολόμβου στην Αμερική |
Το πρώτο ταξίδι του Κολόμβου (1492-1493) στέφθηκε από επιτυχία αφού πλέοντας δυτικά κατόρθωσε να φτάσει σε στεριά. Ο ίδιος πίστευε ότι είχε ανακαλύψει τις ανατολικές ακτές της Ασίας. Μετά την πρώτη επιτυχία, οι Ισπανοί βασιλείς χρηματοδότησαν άλλα τρία ταξίδια του Κολόμβου προς το Νέο Κόσμο. Το δεύτερο έγινε στα 1493-1496, το τρίτο στα 1498-1500 και το τελευταίο στα 1502-1504. Λίγο καιρό μετά το τέλος του τελευταίου ταξιδιού του, η βασίλισσα της Ισπανίας, που ήταν και ο κύριος υποστηρικτής του, πέθανε και ο Κολόμβος έχασε τη βασιλική στήριξη. Λίγο αργότερα πέθανε και ο ίδιος (1506) πιστεύοντας μέχρι το τέλος ότι τα ταξίδια του τον είχαν οδηγήσει στην ανατολική Ασία.
Λογισμικό -Ιστορία Α-Γ/g04-web/section1/ploia/lemmata/2-5-0.htm |
>> Δείτε σκηνές από την ταινία του Ρίντλεϋ Σκότ 1492, Conquest of Paradise (1992) που αναφέρεται στο πρώτο ταξίδι του Κολόμβου. Η μουσική είναι του Βαγγέλη Παπαθανασίου.
Το 1507, τρία χρόνια μετά το τελευταίο ταξίδι του Κολόμβου και ένα χρόνο μετά τον θάνατό του, ένας ναυτικός από τη Φλωρεντία, ο Αμέρικο Βεσπούτσι , υποστήριξε ότι οι περιοχές στις οποίες είχε φτάσει ο Κολόμβος δεν ήταν η ανατολική Ασία, αλλά μια νέα ήπειρος, εντελώς άγνωστη μέχρι τότε. Η εκτίμηση του Βεσπούτσι επιβεβαιώθηκε από τον Ισπανό εξερευνητή Βάσκο ντε Μπαλμπόα ο οποίος αφού διέσχισε τον ισθμό του Παναμά αντίκρισε πρώτος τον Ειρηνικό ωκεανό. Το ότι τα εδάφη που ανακάλυψε ο Κολόμβος αποτελούσαν μια νέα ήπειρο αποδείχθηκε, αναμφισβήτητα, με τον πρίπλου της Γης από τον Μαγγελάνο (1519-1522). Έτσι, η νέα ήπειρος ονομάστηκε ‘Αμερική’ προς τιμή του Ιταλού θαλασσοπόρου Αμέρικο Βεσπούτσι.
Λογισμικό -Ιστορία Α-Γ/g04-web/section1/ploia/lemmata/2-5-0.htm
Λογισμικό -Ιστορία Α-Γ/g04-web/section1/ploia/lemmata/2-5-0.htm
Μαγγελάνος και Ελ Κάνο, ο περίπλους της Γης
|
Χουάν Σεμπαστιάν Ελκάνο
|
Ο Μαγγελάνος ήταν πορτογάλος θαλασσοπόρος που, στην υπηρεσία του βασιλιά της Ισπανίας, ήταν ο πρώτος που πραγματοποίησε τον περίπλου της γης.
Με πέντε πλοία και πλέοντας δυτικά διέσχισε τον Ατλαντικό, έπλευσε προς νότο κατά μήκος των ακτών της Νοτίου Αμερικής και ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που περιέπλευσε το νότιο άκρο της Αμερικής, χρησιμοποιώντας τον πορθμό που πήρε το όνομά του : πορθμός του Μαγγελάνου. Στη συνέχεια ήταν ο πρώτος που διέπλευσε τον Ειρηνικό ωκεανό. Στα νησιά των Φιλιππίνων ωστόσο σκοτώθηκε σε μια συμπλοκή με τους ιθαγενείς.
Από τα 5 πλοία και τα περίπου 250 ατομα των πληρωμάτων τους που ξεκίνησαν μαζί με τον Μαγγελάνο το 1519, μόνο ένα πλοίο με 18 μόλις άνδρες πλήρωμα κατάφεραν να επιστρέψουν στην Ισπανία το 1522, ολοκληρώνοντας έτσι τον περίπλου. Αρχηγός τους ήταν ο Ισπανός Χουάν Σεμπάστιαν Ελκάνο, που ανέλαβε τη διοίκηση μετά το θάνατο του Μαγγελάνου.
Με πέντε πλοία και πλέοντας δυτικά διέσχισε τον Ατλαντικό, έπλευσε προς νότο κατά μήκος των ακτών της Νοτίου Αμερικής και ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που περιέπλευσε το νότιο άκρο της Αμερικής, χρησιμοποιώντας τον πορθμό που πήρε το όνομά του : πορθμός του Μαγγελάνου. Στη συνέχεια ήταν ο πρώτος που διέπλευσε τον Ειρηνικό ωκεανό. Στα νησιά των Φιλιππίνων ωστόσο σκοτώθηκε σε μια συμπλοκή με τους ιθαγενείς.
Από τα 5 πλοία και τα περίπου 250 ατομα των πληρωμάτων τους που ξεκίνησαν μαζί με τον Μαγγελάνο το 1519, μόνο ένα πλοίο με 18 μόλις άνδρες πλήρωμα κατάφεραν να επιστρέψουν στην Ισπανία το 1522, ολοκληρώνοντας έτσι τον περίπλου. Αρχηγός τους ήταν ο Ισπανός Χουάν Σεμπάστιαν Ελκάνο, που ανέλαβε τη διοίκηση μετά το θάνατο του Μαγγελάνου.
