Δυναστεία των Ισαύρων - Εικονομαχία (8ος αι)
Λέων Γ' Ίσαυρος: (περίπου 680-741). Από τους σπουδαιότερους αυτοκράτορες του Βυζαντίου (717-741), ιδρυτής της δυναστείας των Ισαύρων. Γεννήθηκε στην Γερμανίκεια, στα σύνορα Μικράς Ασίας και Συρίας. Με τις επιτυχίες του κατά των Αράβων και το μεταρρυθμιστικό έργο του στερέωσε σε γερές βάσεις το κράτος. Τη βασιλεία του σφράγισε η εικονομαχική διαμάχη, την οποία και προκάλεσε με την πολιτική του.
|
Η άνοδος του Λέοντα στο θρόνο και η αντιμετώπιση του αραβικού κινδύνου
Τη χρονιά που ανέλαβε την εξουσία ο Λέων έδωσε μια πολύ κρίσιμη μάχη, νικώντας τους Άραβες που πολιορκούσαν την Κωνσταντινούπολη
Πώς ανέβηκε ο Λέων στο θρόνο...
Ο Λέων ήταν σπουδαίος στρατιωτικός. Από το 713 ήταν στρατηγός του θέματος των Ανατολικών.
Επωφελούμενοι από την κακοδιοίκηση της αυτοκρατορίας, ιδίως επί Ιουστινιανού, και από τις συχνές αλλαγές αυτοκρατόρων, οι Άραβες ετοιμάζονταν για νέα επίθεση κατά της Κωνσταντινούπολης από το 715. Ο Αναστάσιος Β' ετοιμάστηκε να τους αποκρούσει αλλά το στράτευμα που συγκρότησε για τον σκοπό αυτό στασίασε, τον εκθρόνισε κι ανέβασε στον θρόνο, παρά την θέλησή του, ένα φοροεισπράκτορα τελείως ανίκανο, τον Θεοδόσιο Γ΄. Ο Λέων δεν βοήθησε τον Αναστάσιο -που αποσύρθηκε μοναχός στην Θεσσαλονίκη- είτε γιατί ήταν απασχολημένος στα σύνορα είτε από υπολογισμό, και δεν αναγνώρισε τον Θεοδόσιο. Οι Άραβες εν τω μεταξύ είχαν φτάσει στην Πέργαμο, όπου σταμάτησαν για τον χειμώνα.
Ο Λέων ξεκίνησε για να τους προλάβει, αφού πρώτα διασφάλισε την στρατηγικής σημασίας πόλη του Αμορίου. Κήρυξε την ανταρσία του, νίκησε τον βασιλικό στρατό στη Νικομήδεια και προχώρησε στην Χρυσούπολη. Έντρομος ο Θεοδόσιος, που έγινε αυτοκράτορας χωρίς να το θέλει, συμβουλεύτηκε τον πατριάρχη Γερμανό και τους συγκλητικούς. Όλοι του είπαν να παραιτηθεί. Έτσι, έγινε μοναχός κι αποσύρθηκε στην Έφεσο. Ο Λέων μπήκε στην Πόλη και στέφθηκε αυτοκράτορας.
>> Σκεφτείτε :
Σύμφωνα με τη ρωμαϊκή παράδοση το αυτοκρατορικό αξίωμα δεν ήταν αυστηρά κληρονομικό και η ανάρρηση σε αυτό σχετιζόταν συχνά με τις στρατιωτικές ικανότητες του διεκδικητή. Ένας καλός στρατιωτικός και διοικητής μπορούσε να ανέβει στο θρόνο ακόμη κι αν ήταν ταπεινής καταγωγής, αρκεί να τον αποδεχόταν ο στρατός και ο λαός.
Τη χρονιά που ανέλαβε την εξουσία ο Λέων έδωσε μια πολύ κρίσιμη μάχη, νικώντας τους Άραβες που πολιορκούσαν την Κωνσταντινούπολη
Πώς ανέβηκε ο Λέων στο θρόνο...
Ο Λέων ήταν σπουδαίος στρατιωτικός. Από το 713 ήταν στρατηγός του θέματος των Ανατολικών.
Επωφελούμενοι από την κακοδιοίκηση της αυτοκρατορίας, ιδίως επί Ιουστινιανού, και από τις συχνές αλλαγές αυτοκρατόρων, οι Άραβες ετοιμάζονταν για νέα επίθεση κατά της Κωνσταντινούπολης από το 715. Ο Αναστάσιος Β' ετοιμάστηκε να τους αποκρούσει αλλά το στράτευμα που συγκρότησε για τον σκοπό αυτό στασίασε, τον εκθρόνισε κι ανέβασε στον θρόνο, παρά την θέλησή του, ένα φοροεισπράκτορα τελείως ανίκανο, τον Θεοδόσιο Γ΄. Ο Λέων δεν βοήθησε τον Αναστάσιο -που αποσύρθηκε μοναχός στην Θεσσαλονίκη- είτε γιατί ήταν απασχολημένος στα σύνορα είτε από υπολογισμό, και δεν αναγνώρισε τον Θεοδόσιο. Οι Άραβες εν τω μεταξύ είχαν φτάσει στην Πέργαμο, όπου σταμάτησαν για τον χειμώνα.
Ο Λέων ξεκίνησε για να τους προλάβει, αφού πρώτα διασφάλισε την στρατηγικής σημασίας πόλη του Αμορίου. Κήρυξε την ανταρσία του, νίκησε τον βασιλικό στρατό στη Νικομήδεια και προχώρησε στην Χρυσούπολη. Έντρομος ο Θεοδόσιος, που έγινε αυτοκράτορας χωρίς να το θέλει, συμβουλεύτηκε τον πατριάρχη Γερμανό και τους συγκλητικούς. Όλοι του είπαν να παραιτηθεί. Έτσι, έγινε μοναχός κι αποσύρθηκε στην Έφεσο. Ο Λέων μπήκε στην Πόλη και στέφθηκε αυτοκράτορας.
>> Σκεφτείτε :
Σύμφωνα με τη ρωμαϊκή παράδοση το αυτοκρατορικό αξίωμα δεν ήταν αυστηρά κληρονομικό και η ανάρρηση σε αυτό σχετιζόταν συχνά με τις στρατιωτικές ικανότητες του διεκδικητή. Ένας καλός στρατιωτικός και διοικητής μπορούσε να ανέβει στο θρόνο ακόμη κι αν ήταν ταπεινής καταγωγής, αρκεί να τον αποδεχόταν ο στρατός και ο λαός.
Οι εκλέκτορες του αυτοκράτορα ήταν η σύγκλητος, ο στρατός και ο λαός της Κωνσταντινούπολης. Έπρεπε πρώτα να επευφημηθεί ο αυτοκράτορας από τα τρία αυτά σώματα και ύστερα ακολουθούσε η τελετή της στέψης. Ήταν τότε απόλυτος μονάρχης, για όσον καιρό η διοίκησή του ήταν ικανοποιητική. Αν όμως αποδεικνυόταν ανίκανος, οποιοσδήποτε από τους εκλέκτορές του είχε το δικαίωμα να ανακηρύξει άλλον αυτοκράτορα. Συνήθως αυτό το έκανε ο στρατός ή ένα μέρος του στρατού, όπως στην περίπτωση του Φωκά, του Λέοντος του Ισαύρου, του Λέοντος του Αρμενίου και πολλών άλλων, σε όλη τη βυζαντινή ιστορία. Και αν ο αυτοκράτορας, που είχε υποδειχτεί με αυτό τον τρόπο, κατόρθωνε να πείσει τη Σύγκλητο και τον λαό της Κωνσταντινούπολης να τον παραδεχτούν, ο σφετερισμός της εξουσίας ήταν πια νόμιμος. Καμιά φορά, ωστόσο, η εκθρόνιση του αυτοκράτορα ήταν αποτέλεσμα αυλικής συνωμοσίας. Στην περίπτωση αυτή ο σφετεριστής έπρεπε να κάνει διάφορες μηχανορραφίες, για να εμφανιστεί σαν υποψήφιος της συγκλήτου και να επευφημηθεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα από τα στρατεύματα που εδρεύανε στην Κωνσταντινούπολη, όπως στην περίπτωση του Νικηφόρου Α΄ και του Μιχαήλ Α΄.
Από τον 7ο αιώνα η στέψη γινόταν στην Αγία Σοφία, μπροστά στη Σύγκλητο και σε εκπροσώπους του στρατού και του λαού, που επευφημούσαν τον νεό αυτοκράτορα μέσα και έξω από την εκκλησία.
(ΣΤΙΒΕΝ ΡΑΝΣΙΜΑΝ, αποσπάσματα από το βιβλίο του “ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ”)
Πολιορκία της Κωνσταντινούπολης
Αφού διαχείμασαν στη δυτική Μικρά Ασία, το θέρος του 717 οι Άραβες διέσχισαν τον Ελλήσποντο, προωθήθηκαν στη Θράκη και απέκλεισαν την Κωνσταντινούπολη από ξηράς μέσω οχυρωματικών γραμμών. Ο αραβικός στόλος όμως, που συνόδευε το στρατό ξηράς και θα συμπλήρωνε την πολιορκία, γρήγορα εξουδετερώθηκε από τους Βυζαντινούς με τη χρήση του υγρού πυρός.
Αφού διαχείμασαν στη δυτική Μικρά Ασία, το θέρος του 717 οι Άραβες διέσχισαν τον Ελλήσποντο, προωθήθηκαν στη Θράκη και απέκλεισαν την Κωνσταντινούπολη από ξηράς μέσω οχυρωματικών γραμμών. Ο αραβικός στόλος όμως, που συνόδευε το στρατό ξηράς και θα συμπλήρωνε την πολιορκία, γρήγορα εξουδετερώθηκε από τους Βυζαντινούς με τη χρήση του υγρού πυρός.
Τότε Καλλίνικος ἀρχιτέκτων ἀπὸ Ἡλιουπόλεως Συρίας προσφυγὼν τοῖς Ῥωμαίοις πῦρ θαλάσσιον κατασκευάσας τὰ τῶν Ἀράβων σκάφη ἐνέπρησεν, καὶ σύμψυχα κατέκαυσεν. Καὶ οὕτως οὶ Ῥωμαίοι μετὰ νίκης ὑπέστρεψαν καὶ τὸ θαλάσσιον πῦρ εὖρον.—Θεοφάνης Ομολογητής, Χρονογραφία, Έτος Κόσμου 6165
Ο χειμώνας που ακολούθησε ήταν εξαιρετικά βαρύς και οι πολιορκητές υπέφεραν πολύ από λιμό, καθώς και από ασθένειες που εκδηλώθηκαν στο στρατόπεδό τους. Την άνοιξη του 718 δυο νέοι αραβικοί στόλοι έφτασαν για να ενισχύσουν την πολιορκία, αλλά καταστράφηκαν ολοσχερώς από το βυζαντινό ναυτικό μετά την αυτομόληση των χριστιανικών τους πληρωμάτων. Ταυτόχρονα, μια αραβική στρατιά καταστράφηκε σε ενέδρα στην Βιθυνία και οι Βούλγαροι εξαπέλυσαν σφοδρές επιθέσεις κατά των Αράβων. Έτσι οι Άραβες αναγκάστηκαν να λύσουν την πολιορκία στις 15 Αυγούστου 718. Ο εναπομείνας αραβικός στόλος καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς κατά την επιστροφή του από φυσικά φαινόμενα και βυζαντινές ενέργειες.
>> Η αποτυχία της πολιορκίας είχε σημαντικές επιπτώσεις. Οι Άραβες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν δια παντός το στόχο της ολοσχερούς κατάκτησης του βυζαντινού κράτους. Η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης ανέκοψε την ισλαμική επέκταση προς την Ευρώπη, και γι' αυτό θεωρείται μια από τις σημαντικότερες μάχες στην παγκόσμια ιστορία.
>> Η αποτυχία της πολιορκίας είχε σημαντικές επιπτώσεις. Οι Άραβες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν δια παντός το στόχο της ολοσχερούς κατάκτησης του βυζαντινού κράτους. Η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης ανέκοψε την ισλαμική επέκταση προς την Ευρώπη, και γι' αυτό θεωρείται μια από τις σημαντικότερες μάχες στην παγκόσμια ιστορία.
Εσωτερική πολιτική- οργάνωση και διοίκηση του κράτους
Στα πλαίσια των μεταρρυθμίσεων που εισήγαγε ο πρώτος Ίσαυρος αυτοκράτορας, Λέων Γ, ανέλαβε και την τροποποίηση των νόμων που ίσχυαν μέχρι τότε. Το 726 εξέδωσε την "Εκλογή", στο όνομα του ίδιου και του γιου του Κωνσταντίνου.
Η "Εκλογή", που αναφέρεται στο αστικό και ποινικό δίκαιο αποτέλεσε, όπως δηλώνεται χαρακτηριστικά στον τίτλο της, "επιδιόρθωσιν (της ιουστινιάνειας νομοθεσίας) εις το φιλανθρωπότερον". Η επιτροπή σύνταξης του έργου δεν είναι επίσημα γνωστή, βασική αποστολή της πάντως ήταν αφενός να τροποποιήσει διατάξεις που δε συμβάδιζαν με την εποχή και αφετέρου να δώσει στους δικαστές ένα συνοπτικό νομικό εγχειρίδιο ικανό να τους βοηθήσει στη σωστή απονομή του δικαίου.
Με τις διατάξεις της "Εκλογής", που είναι επηρεασμένες από το χριστιανικό πνεύμα, αλλά και το εθιμικό δίκαιο, προστατεύθηκε και ενισχύθηκε ο θεσμός του γάμου, αυξήθηκαν τα δικαιώματα της συζύγου και των νομίμων τέκνων και εισήχθη η ισότητα όλων των πολιτών απέναντι στο νόμο. Οι ποινές του ακρωτηριασμού και της τύφλωσης, που δε συμβάδιζαν ασφαλώς με το χριστιανικό χαρακτήρα του έργου και εισήχθησαν, μάλλον, κατά ανατολικά πρότυπα, αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό τις αντιλήψεις των Βυζαντινών κατά την περίοδο αυτή των αλλαγών. Με την "Εκλογή" ο Λέων απευθύνθηκε και στους δικαστές, τους οποίους καλούσε "ούτε τους φτωχούς να περιφρονούν ούτε εκείνους που αδικούν να αφήνουν ανεξέλεγκτους", ενώ για να αποτρέψει τη δωροδοκία κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους όρισε ότι θα μισθοδοτούνταν όλοι τακτικά από το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο. Η "Εκλογή" αποτέλεσε το βασικό εγχειρίδιο απονομής δικαίου μέχρι την εποχή των μακεδόνων αυτοκρατόρων, που ανέλαβαν επίσης νομοθετική δραστηριότητα, ενώ άσκησε επίδραση αργότερα στο εκκλησιαστικό δίκαιο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Στα πλαίσια των μεταρρυθμίσεων που εισήγαγε ο πρώτος Ίσαυρος αυτοκράτορας, Λέων Γ, ανέλαβε και την τροποποίηση των νόμων που ίσχυαν μέχρι τότε. Το 726 εξέδωσε την "Εκλογή", στο όνομα του ίδιου και του γιου του Κωνσταντίνου.
Η "Εκλογή", που αναφέρεται στο αστικό και ποινικό δίκαιο αποτέλεσε, όπως δηλώνεται χαρακτηριστικά στον τίτλο της, "επιδιόρθωσιν (της ιουστινιάνειας νομοθεσίας) εις το φιλανθρωπότερον". Η επιτροπή σύνταξης του έργου δεν είναι επίσημα γνωστή, βασική αποστολή της πάντως ήταν αφενός να τροποποιήσει διατάξεις που δε συμβάδιζαν με την εποχή και αφετέρου να δώσει στους δικαστές ένα συνοπτικό νομικό εγχειρίδιο ικανό να τους βοηθήσει στη σωστή απονομή του δικαίου.
Με τις διατάξεις της "Εκλογής", που είναι επηρεασμένες από το χριστιανικό πνεύμα, αλλά και το εθιμικό δίκαιο, προστατεύθηκε και ενισχύθηκε ο θεσμός του γάμου, αυξήθηκαν τα δικαιώματα της συζύγου και των νομίμων τέκνων και εισήχθη η ισότητα όλων των πολιτών απέναντι στο νόμο. Οι ποινές του ακρωτηριασμού και της τύφλωσης, που δε συμβάδιζαν ασφαλώς με το χριστιανικό χαρακτήρα του έργου και εισήχθησαν, μάλλον, κατά ανατολικά πρότυπα, αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό τις αντιλήψεις των Βυζαντινών κατά την περίοδο αυτή των αλλαγών. Με την "Εκλογή" ο Λέων απευθύνθηκε και στους δικαστές, τους οποίους καλούσε "ούτε τους φτωχούς να περιφρονούν ούτε εκείνους που αδικούν να αφήνουν ανεξέλεγκτους", ενώ για να αποτρέψει τη δωροδοκία κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους όρισε ότι θα μισθοδοτούνταν όλοι τακτικά από το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο. Η "Εκλογή" αποτέλεσε το βασικό εγχειρίδιο απονομής δικαίου μέχρι την εποχή των μακεδόνων αυτοκρατόρων, που ανέλαβαν επίσης νομοθετική δραστηριότητα, ενώ άσκησε επίδραση αργότερα στο εκκλησιαστικό δίκαιο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Ο Κωνσταντίνος Ε΄ (718-775) ήταν Αυτοκράτορας του Βυζαντίου μεταξύ 741 και 775. Ήταν γιος του Λέοντος Γ΄. Γεννήθηκε το 718 και ανακηρύχθηκε συμβασιλιάς το 720. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, το 741, ανήλθε στον θρόνο και συνέχισε την πολιτική του πατέρα του σε όλους τους τομείς. Οι πόλεμοι εναντίον των Αράβων και των Βουλγάρων απασχόλησαν τον Κωνσταντίνο στο μεγαλύτερο διάστημα της βασιλείας του. Το όνομά του έχει συνδεθεί με σκληρά μέτρα εναντίον των εικονοφίλων και ιδιαίτερα εναντίον του μοναχισμού, τα οποία συνοδεύθηκαν με διωγμούς, ακρωτηριασμούς, εξορίες των εικονοφίλων μοναχών και κλείσιμο πολλών μονών.
|
Εικονομαχία
Τον 8ο αι. άρχισε να συζητείται έντονα το θεολογικό ερώτημα αν είναι σύμφωνη με τις παραδόσεις της Ορθοδοξίας η λατρεία των εικόνων. «Είναι αλήθεια ότι με την πάροδο του χρόνου δεισιδαίμονες προλήψεις συνδέθηκαν με την προσκύνηση των εικόνων. Πιστοί των λαϊκότερων κυρίως στρωμάτων και μοναχοί αφελείς και απαίδευτοι απέδιδαν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στην προστατευτική δύναμη όχι πια του εικονιζόμενου προσώπου, αλλά του ίδιου του αντικειμένου, της φορητής εικόνας, τελώντας παράλογες πράξεις, που θύμιζαν ειδωλολατρία. Έτσι κατά τη βάπτιση έφερναν την εικόνα στη θέση του αναδόχου, έπαιρναν από το χρώμα της ξύσμα, το όποιο αναμείγνυαν στη θεία μετάληψη ή το μεταχειρίζονταν για θεραπευτικούς σκοπούς». Πρωτεργάτες της εικονομαχικής κίνησης υπήρξαν οι αυτοκράτορες Λέων Γ’ (717-741) και Κωνσταντίνος Ε’ (741-775). Ο Λέων, ο οποίος καταγόταν από την Γερμανίκεια της Βόρειας Συρίας και ο γιος του Κωνσταντίνος Ε’ φαίνεται ότι είχαν επηρεαστεί από τις ανεικονικές (αντίθετες στη λατρεία των εικόνων) αντιλήψεις της ιουδαϊκής και της ισλαμικής θρησκείας και για αυτό απέρριπταν τη λατρεία των εικόνων ως εκδήλωση ειδωλολατρική.
Οι ανεικονικές αντιλήψεις ήταν πολύ διαδεδομένες στους αγρότες της γειτονικής με το Ισλάμ Μικράς Ασίας. Οι Ίσαυροι είχαν κάθε λόγο να ευνοήσουν τους πληθυσμούς αυτούς, από τους οποίους επανδρώνονταν οι θεματικοί στρατοί και σήκωναν το κύριο βάρος της άμυνας κατά των Αράβων. Έκανε λοιπόν την εμφάνισή της μια εικονοκλαστική κίνηση στη Μικρά Ασία, όπου σχηματίσθηκε ένα ισχυρό κόμμα με επικεφαλής ανώτερους εκκλησιαστικούς αξιωματούχους της περιοχής, όπως ήταν ο μητροπολίτης Κλαυδιουπόλεως Θωμάς και ο επίσκοπος Νακωλείας Κωνσταντίνος, ο πραγματικός πνευματικός υποκινητής της βυζαντινής εικονομαχίας, τον όποιο οι ορθόδοξοι Βυζαντινοί ονόμασαν «αἱρεσιάρχη».
Οι ανεικονικές αντιλήψεις ήταν πολύ διαδεδομένες στους αγρότες της γειτονικής με το Ισλάμ Μικράς Ασίας. Οι Ίσαυροι είχαν κάθε λόγο να ευνοήσουν τους πληθυσμούς αυτούς, από τους οποίους επανδρώνονταν οι θεματικοί στρατοί και σήκωναν το κύριο βάρος της άμυνας κατά των Αράβων. Έκανε λοιπόν την εμφάνισή της μια εικονοκλαστική κίνηση στη Μικρά Ασία, όπου σχηματίσθηκε ένα ισχυρό κόμμα με επικεφαλής ανώτερους εκκλησιαστικούς αξιωματούχους της περιοχής, όπως ήταν ο μητροπολίτης Κλαυδιουπόλεως Θωμάς και ο επίσκοπος Νακωλείας Κωνσταντίνος, ο πραγματικός πνευματικός υποκινητής της βυζαντινής εικονομαχίας, τον όποιο οι ορθόδοξοι Βυζαντινοί ονόμασαν «αἱρεσιάρχη».
Επιχειρήματα των εικονομάχων |
Ta επιχειρήματα των εικονολατρών :
Εφόσον προσκυνώ και σέβομαι το σταυρό και τη λόγχη, τον κάλαμο και τον σπόγγο, με τα οποία οι θεοκτόνοι Ιουδαίοι προσέβαλαν και σκότωσαν τον Κύριό μου, γιατί όλα αυτά στάθηκαν όργανα του έργου της σωτηρίας των ανθρώπων, πώς να μην προσκυνήσω και τις εικόνες που κατασκευάζουν οι πιστοί με αγαθή προαίρεση και με σκοπό τη δοξολογία και την ανάμνηση των παθημάτων του Χριστού; Και εφόσον προσκυνώ την εικόνα του σταυρού που κατασκευάζεται από οποιοδήποτε υλικό, πώς να μην προσκυνήσω την εικόνα του Χριστού που κατέστησε σωτήριο τον σταυρό; Ότι δεν προσκυνώ την ύλη είναι φανερό, διότι, αν καταστραφεί το εκτύπωμα ενός σταυρού που είναι κατασκευασμένος από ξύλο, παραδίδω το ξύλο στη φωτιά. Το ίδιο συμβαίνει και με το ξύλο των εικονισμάτων, όταν αυτά καταστραφούν. |
Στα ανάκτορα των Βλαχερνών, ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος E' θέλησε να διακοσμήσει μια εκκλησία με θέματα από το Ευαγγέλιο. Καθώς η απεικόνιση ιερών προσώπων απαγορευόταν, αναπαρέστησε τα θέματα αυτά με χριστιανικά σύμβολα : δέντρα, διάφορα πουλιά και ζώα. O συγγραφέας ενός αγιολογικού κειμένου, του "Bίου του Αγίου Στεφάνου του Νέου", αντέδρασε περιγράφοντας την κατάσταση με γλαφυρότητα: "...έτσι απομακρύνοντας όλα αυτά τα σύμβολα του Χριστού, έκανε την εκκλησία "οπωροφυλάκιο"και "ορνεοσκοπείο". Στολίζοντάς την γύρω γύρω, για να το πω έτσι, με κάθε είδους δέντρα και πουλιά και θηρία και με κισσόφυλλα και γερανούς και κοράκια και παγώνια, έδειξε πραγματικά άσχημη".
>> Να θυμηθείτε όσα μάθαμε για τον τρόπο που διακοσμούσαν τα τεμένη τους οι Άραβες και να βρείτε τα κοινά στοιχεία που υπάρχουν με τον τρόπο που ο Κωνσταντίνος Ε΄ διακόσμησε την εκκλησία των Βλαχερνών.
>> Να θυμηθείτε όσα μάθαμε για τον τρόπο που διακοσμούσαν τα τεμένη τους οι Άραβες και να βρείτε τα κοινά στοιχεία που υπάρχουν με τον τρόπο που ο Κωνσταντίνος Ε΄ διακόσμησε την εκκλησία των Βλαχερνών.
Για την εποχή των Ισαύρων
- http://byzantin-history.blogspot.gr/2011/03/717-867
- http://el.wikipedia.org/wiki/Λέων Γ
- http://el.wikipedia.org/wiki/Κωνσταντίνος Ε
Για την εικονομαχία
- http://byzantin-history.blogspot.gr/search/label/Εικονομαχία
http://el.wikipedia.org/wiki/Εικονομαχία
- http://byzantin-history.blogspot.gr/2011/03/717-867
- http://el.wikipedia.org/wiki/Λέων Γ
- http://el.wikipedia.org/wiki/Κωνσταντίνος Ε
Για την εικονομαχία
- http://byzantin-history.blogspot.gr/search/label/Εικονομαχία
http://el.wikipedia.org/wiki/Εικονομαχία